طبق تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در هر ٨ ثانیه یک نفر در دنیا به علت استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهد. نتایج تحقیقات حاکی از آن است چنانچه افراد در سنین نوجوانی شروع به مصرف سیگار کنند (بیش از ٧٠ درصد موارد سیگاری شدن در این مرحله اتفاق می‌افتد) و مدت ٢٠ سال یا بیشتر به این عمل ادامه بدهند بین ٢٠ تا ٢۵ سال زودتر از افرادی که به هیچ‌وجه در زندگی سیگار نکشیده‌اند، خواهند مرد.
يكي از مشكلات عمده بهداشت در زمان ما گسترش استعمال دخانيات در جامعه مي‌باشد كه اين خود بعنوان يكي از شايع ترين عوامل مرگ و مير در جهان شناخته شده است .امروزه علی رغم هشدارهای پیاپی مجامع پزشکی و فرهنگی ، مصرف سیگاربه طور روز افزون در جامعه بالامیرود. متاسفانه آسیب ها و پیامدهای ناشی از مصرف سیگار ، بسیار جدی و بعضاً جبران ناپذیر هستند و اغلب سیگاری ها با اینکه از مضرات سیگار با خبرند ، ولی از روی عادت و به بهانه کسب آرامش و رفع خستگی ، اقدام به مصرف این ماده خطرناک می کنند و سلامت جسم و جان خود را به خطر می اندازند .میزان مصرف افراد سیگاری ، با ایجاد تشدید مسائل روانی افزایش می یابد و گاه به حدی می رسد که جای خواب و خوراک را نیز می گیرد.
برخی از زیانهای مصرف سیگار بدین شرح است:
1- زيان هاي اقتصادي ناشي از مصرف دخانيات:
مصرف داخلي (در ايران) 50 ميليارد نخ سيگار به طور متوسط سالانه 1000 ميليارد تومان صرف خريد و دود شدن اين محصول و 2000 تا 3000 تومان صرف بيماري هاي مرتبط با آن مي‌گردد.
2- زيان هاي اجتماعي ناشي از مصرف دخانيات:
مصرف سيگار نوعي اعتياد است ولي متاسفانه اين مسئله به مرور در جامعه جا افتاده و قابل قبول‌ترين عمل خلاف عرف محسوب مي‌شود، عادت به مصرف سيگار زمينه ساز بروز اعتياد به مواد مخدر، الكل، فقر، بزهكاري علي‌الخصوص در جوانان و نوجوانان مي‌گردد.
3- زيان هاي زيست محيطي ناشي از دخانيات:
از بين رفتن خاك، تخريب جنگل ها و آلودگي آب هاي زيرزميني و هوا از جمله مضرات زيست محيطي دخانيات مي‌باشد. مصرف مواد مغذي خاك توسط گياه توتون موجب عاري شدن خاك از اين مواد شده و از طرفي موجب جذب آفت ها مي‌گردد و استفاده از انواع كودهاي شيميايي و آفت‌كش‌ها آلودگي هاي آب هاي زير زميني را بدنبال دارد، از طرفي مقدار زيادي از درختان براي سوخت در عمل آوردن توتون از بين مي‌روند.
عوامل موثر در روی آوری به سیگار :
دوری از خانواده ، بیکاری ، محرکهای روانی ، اصرار دوستان و خویشان و حتی علاقه شخصی ، کسب لذت و تقلید و خودنمایی ، از عوامل موثر در روی آوری به سیگار است . استعمال سیگار در نوجوانان ، بیشتر جنبه خود نمایی دارد و آرام آرام برای کسب لذت صورت می گیرد. همچنین برخی از نوجوانان برای مخالفت با خانواده و رفع حقارتها به این کار دست می زنند و می خواهند از این طریق اعتماد به نفس بیشتری کسب کنند. همچنین اضطراب ، تنش ، محرکهای شدید روانی و ناراحتی های خانوادگی عوامل عمده زمینه ساز برای روی آوردن به سیگار هستند . مسأله تاسف بار این است که نوجوان و جوان سیگاری که ازطریق سیگار به دنبال آرامش کاذب است با پنهان کردن مشکل خود از خانواده هر روز بیش از پیش به دوستان هم دردش روی می آورد و بهترین طعمه عاملان پخش مواد مخدر نیز خواهدشد.
عواقب مصرف سیگار :
تنها سرطان ریه یا بیماریهای قلبی پیامدهای استعمال دخانیات نیست بلکه مجموعه‌ای از مسایل و مشکلات بهداشتی در ارتباط با مصرف مواد دخانی وجود دارد که می‌تواند به لحاظ شرایط جسمانی و مقاومت ایمنی در افراد سیگاری بروز می‌کند، که برخی از آنها عبارتند از:
١- از دست دادن موها
٢ –آبمروارید (کاتاراکت)
٣–چین و چروک
۴–ضایعات شنوایی
۵–سرطان پوست
۶–فساد دندانها
٧–پوکی استخوان
٨–بیماریهای قلبی
٩–زخم معده
١٠- تغییر رنگ انگشتان.
١١–سرطان رحم و سقط جنین
١٢–تغییرشکل دادن سلولهای جنسی در مردان
١٣ –سرطان
لازم بذکر است بیش از۴٠عنصرسرطان زا در دود سیگار وجوددارد احتمال سرطان ریه٢٢مرتبه بیشتر از افراد غیر سیگاری است. و طبق تحقیقات بیشماری که انجام شده است درصورت ادامه مصرف سیگار و سایر دخانیات توسط افراد سیگاری، احتمال مبتلا شدن آنها به انواع سرطان‌های دیگر از قبیل زبان، دهان، غدد، بزاق و حلق (۶ تا ٢٧ برابر)، سرطان بینی (٢ مرتبه بیشتر)، گلو (١٢ مرتبه)، مری (٨ تا ١٠ برابر)، حنجره (١٠ تا ١٨ برابر)، معده (٢ تا ٣ برابر)، کلیه (۵ برابر)، آلت تناسلی مرد (٢ تا ٣ برابر)، لوزالمعده (٢ تا ۵ برابر) مقعد (۵ تا ۶ مرتبه) وجود دارد.
گروه بهداشت محیط و حرفه ای
